کد مطلب:255 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:343
احکام روزه
روزه از جمله عباداتی است كه در ادیان توحیدی به آن امر شده است، و روزه ماه رمضان هدیه ای است الهی كه خداوند به امت محمد(صلی الله علیه وآله) عطا فرموده است تا به وسیله آن بتوانند پلیدی را از روح و جسم خویش دور سازند و جان خویش را به زیور تقوی آراسته كنند و با چشیدن طعم گرسنگی و تشنگی رنج و محرومیت فقراء را با تمام وجود درك نمایند و در صدد دستگیری آنان برآیند. و بر مؤمنان است كه از بركات روزه و ماه رمضان بهره مند گردند.
امام سجاد(علیه السلام) در دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه می فرماید: «خداوندا، ماه رمضان را از عبادت ما سرشار كن، و اوقات آن را به توفیق عبادتت مزیّن گردان و ما را در این ماه به روزه داری و در شب آن به نماز، تضرع، خشوع و تواضع به درگاهت یاری فرما چنانكه هیچ روز آن گواه بر غفلت ما و هیچ شب آن شاهد تقصیر ما نگردد.»
«روزه» آن است كه انسان برای انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا مغرب از انجام چیزهایی كه روزه را باطل می كند ـ و شرح آنها بعداً گفته می شود ـ خودداری نماید.
نیّت
(مسأله 1617) لازم نیست انسان نیّت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلاً بگوید: «فردا روزه می گیرم»، بلكه همین مقدار كه برای انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا مغرب عملی كه روزه را باطل می كند انجام ندهد، كافی است، و برای آن كه یقین كند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری نیز بعد از مغرب از انجام اعمالی كه روزه را باطل می كنند خودداری نماید.
(مسأله 1618) انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیّت كند
[260]
و بهتر است كه شب اوّل ماه، نیّت روزه همه ماه را نیز بنماید.
(مسأله 1619) از اوّل شب ماه رمضان تا اذان صبح، هر وقت برای روزه فردا نیّت كند، اشكال ندارد.
(مسأله 1620) وقت نیّت روزه مستحبّی از اوّل شب است تا هنگامی كه به اندازه نیّت كردن به مغرب وقت باقی مانده باشد، بنابراین اگر تا این هنگام عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد و نیّت روزه مستحبّی كند، روزه او صحیح است.
(مسأله 1621) اگر كسی كه پیش از اذان صبح بدون نیّت روزه خوابیده است پیش از ظهر بیدار شود و نیّت كند، روزه او صحیح است، چه روزه واجب باشد و چه مستحب و اگر بعد از ظهر بیدار شود، نمی تواند نیّت روزه واجب نماید.
(مسأله 1622) اگر بخواهد غیر از روزه رمضان، روزه دیگری بگیرد، باید آن را معیّن نماید، مثلاً نیّت كند كه روزه قضا یا روزه نذر می گیرد، ولی در ماه رمضان لازم نیست نیّت كند كه روزه رمضان می گیرد; اما اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیّت كند، باید آن روز را روزه بگیرد و قضای آن را نیز بعداً بگیرد.
(مسأله 1623) اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیّت روزه غیر رمضان كند، نه روزه ماه رمضان حساب می شود و نه روزه ای كه قصد كرده است.
(مسأله 1624) اگر مثلاً به نیّت روز اوّل ماه روزه بگیرد بعد بفهمد روز دوم یا سوم بوده، روزه او صحیح است.
(مسأله 1625) اگر پیش از اذان صبح نیّت كند و بی هوش شود و در بین روز به هوش آید، بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید، و در هر صورت چه روزه آن روز را تمام كند یا نكند، باید قضای آن روز را روزه بگیرد.
(مسأله 1626) اگر پیش از اذان صبح نیّت كند و مست شود و در بین روز به هوش آید، احتیاط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضای آن را نیز بجاآورد.
(مسأله 1627) اگر پیش از اذان صبح نیّت كند و بخوابد و بعد از مغرب بیدار شود، روزه او صحیح است.
(مسأله 1628) اگر نداند یا فراموش كند كه ماه رمضان است و پیش از ظهر متوجّه شود، چنانچه عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد، باید نیّت كند و روزه او
[261]
صحیح است; و اگر عملی كه روزه را باطل می كند انجام داده باشد یا بعد از ظهر متوجّه شود كه ماه رمضان است، روزه او باطل می باشد; ولی باید تا مغرب عملی كه روزه را باطل می كند انجام ندهد و بعد از رمضان نیز آن روزه را قضا نماید.
(مسأله 1629) اگر بچّه ای پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، باید روزه بگیرد، و اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست.
(مسأله 1630) روزه و سایر عبادات بچّه نابالغی كه خوب و بد را تشخیص می دهد صحیح است.
(مسأله 1631) اگر كسی كه برای بجا آوردن روزه میّتی اجیر شده، روزه مستحبّی بگیرد، اشكال ندارد; ولی كسی كه روزه قضا یا روزه واجب دیگری به ذمّه دارد، نمی تواند روزه مستحبّی بگیرد; و چنانچه فراموش كند و روزه مستحبّی بگیرد، در صورتی كه پیش از ظهر به خاطر آورد، روزه مستحبّی او به هم می خورد و می تواند نیّت خود را به روزه واجب برگرداند; و اگر بعد از ظهر متوجّه شود، روزه او باطل است; و اگر بعد از مغرب به خاطر آورد، روزه او صحیح است، اگرچه بی اشكال نیست.
(مسأله 1632) كسی كه روزه قضا دارد، چنانچه وقت آن وسعت داشته باشد، می تواند روزه استیجاری بگیرد.
(مسأله 1633) اگر غیر از روزه ماه رمضان، روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر كرده باشد كه روز معیّنی را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیّت نكند، روزه اش باطل است و اگر نداند كه روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش كند و پیش از ظهر به خاطر آورد، چنانچه عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد و نیّت كند، روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد.
(مسأله 1634) اگر برای روزه واجب غیر معیّنی مثل روزه كفّاره، عمداً تا نزدیك ظهر نیّت نكند، اشكال ندارد بلكه اگر پیش از نیّت تصمیم داشته باشد كه روزه نگیرد یا تردید داشته باشد كه بگیرد یا نه، چنانچه عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیّت كند، روزه او صحیح است.
(مسأله 1635) اگر كافر در ماه رمضان پیش از ظهر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن هنگام نیز عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد، نمی تواند روزه بگیرد و قضا
[262]
نیز ندارد.
(مسأله 1636) اگر بیمار بعد از ظهر ماه رمضان بهبود یابد، اگرچه از اذان صبح تا آن وقت عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد، روزه آن روز بر او واجب نیست و اگر پیش از ظهر نیز بهبود یابد، وجوب روزه بر او معلوم نیست.
(مسأله 1637) واجب نیست انسان روزی را كه شك دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان روزه بگیرد; و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی تواند نیّت روزه رمضان كند; ولی اگر نیّت روزه قضا و مانند آن را بنماید، چنانچه بعد معلوم شود اوّل رمضان بوده، روزه رمضان حساب می شود.
(مسأله 1638) اگر روزی را كه شك دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان به نیّت روزه قضا یا روزه مستحبّی و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد كه ماه رمضان است، باید نیّت روزه رمضان كند.
(مسأله 1639) اگر در روزه واجب معیّنی، مثل روزه رمضان، از نیّت روزه گرفتن برگردد، روزه او باطل است; و همچنین اگر نیّت كند چیزی را كه روزه را باطل می كند بجا آورد، اگرچه آن را انجام ندهد روزه او باطل می شود.
(مسأله 1640) در روزه مستحب و روزه واجبی مثل روزه كفّاره كه وقت آن معیّن نیست، اگر قصد كند عملی كه روزه را باطل می كند انجام دهد یا مردّد شود كه آن عمل را بجا آورد یا نه، چنانچه بجا نیاورد و پیش از ظهر دوباره نیّت روزه كند، روزه او صحیح است.
امام سجاد(علیه السلام) در دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه می فرماید: «خداوندا، ماه رمضان را از عبادت ما سرشار كن، و اوقات آن را به توفیق عبادتت مزیّن گردان و ما را در این ماه به روزه داری و در شب آن به نماز، تضرع، خشوع و تواضع به درگاهت یاری فرما چنانكه هیچ روز آن گواه بر غفلت ما و هیچ شب آن شاهد تقصیر ما نگردد.»
«روزه» آن است كه انسان برای انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا مغرب از انجام چیزهایی كه روزه را باطل می كند ـ و شرح آنها بعداً گفته می شود ـ خودداری نماید.
نیّت
(مسأله 1617) لازم نیست انسان نیّت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلاً بگوید: «فردا روزه می گیرم»، بلكه همین مقدار كه برای انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا مغرب عملی كه روزه را باطل می كند انجام ندهد، كافی است، و برای آن كه یقین كند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری نیز بعد از مغرب از انجام اعمالی كه روزه را باطل می كنند خودداری نماید.
(مسأله 1618) انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیّت كند
[260]
و بهتر است كه شب اوّل ماه، نیّت روزه همه ماه را نیز بنماید.
(مسأله 1619) از اوّل شب ماه رمضان تا اذان صبح، هر وقت برای روزه فردا نیّت كند، اشكال ندارد.
(مسأله 1620) وقت نیّت روزه مستحبّی از اوّل شب است تا هنگامی كه به اندازه نیّت كردن به مغرب وقت باقی مانده باشد، بنابراین اگر تا این هنگام عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد و نیّت روزه مستحبّی كند، روزه او صحیح است.
(مسأله 1621) اگر كسی كه پیش از اذان صبح بدون نیّت روزه خوابیده است پیش از ظهر بیدار شود و نیّت كند، روزه او صحیح است، چه روزه واجب باشد و چه مستحب و اگر بعد از ظهر بیدار شود، نمی تواند نیّت روزه واجب نماید.
(مسأله 1622) اگر بخواهد غیر از روزه رمضان، روزه دیگری بگیرد، باید آن را معیّن نماید، مثلاً نیّت كند كه روزه قضا یا روزه نذر می گیرد، ولی در ماه رمضان لازم نیست نیّت كند كه روزه رمضان می گیرد; اما اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیّت كند، باید آن روز را روزه بگیرد و قضای آن را نیز بعداً بگیرد.
(مسأله 1623) اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیّت روزه غیر رمضان كند، نه روزه ماه رمضان حساب می شود و نه روزه ای كه قصد كرده است.
(مسأله 1624) اگر مثلاً به نیّت روز اوّل ماه روزه بگیرد بعد بفهمد روز دوم یا سوم بوده، روزه او صحیح است.
(مسأله 1625) اگر پیش از اذان صبح نیّت كند و بی هوش شود و در بین روز به هوش آید، بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید، و در هر صورت چه روزه آن روز را تمام كند یا نكند، باید قضای آن روز را روزه بگیرد.
(مسأله 1626) اگر پیش از اذان صبح نیّت كند و مست شود و در بین روز به هوش آید، احتیاط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضای آن را نیز بجاآورد.
(مسأله 1627) اگر پیش از اذان صبح نیّت كند و بخوابد و بعد از مغرب بیدار شود، روزه او صحیح است.
(مسأله 1628) اگر نداند یا فراموش كند كه ماه رمضان است و پیش از ظهر متوجّه شود، چنانچه عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد، باید نیّت كند و روزه او
[261]
صحیح است; و اگر عملی كه روزه را باطل می كند انجام داده باشد یا بعد از ظهر متوجّه شود كه ماه رمضان است، روزه او باطل می باشد; ولی باید تا مغرب عملی كه روزه را باطل می كند انجام ندهد و بعد از رمضان نیز آن روزه را قضا نماید.
(مسأله 1629) اگر بچّه ای پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، باید روزه بگیرد، و اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست.
(مسأله 1630) روزه و سایر عبادات بچّه نابالغی كه خوب و بد را تشخیص می دهد صحیح است.
(مسأله 1631) اگر كسی كه برای بجا آوردن روزه میّتی اجیر شده، روزه مستحبّی بگیرد، اشكال ندارد; ولی كسی كه روزه قضا یا روزه واجب دیگری به ذمّه دارد، نمی تواند روزه مستحبّی بگیرد; و چنانچه فراموش كند و روزه مستحبّی بگیرد، در صورتی كه پیش از ظهر به خاطر آورد، روزه مستحبّی او به هم می خورد و می تواند نیّت خود را به روزه واجب برگرداند; و اگر بعد از ظهر متوجّه شود، روزه او باطل است; و اگر بعد از مغرب به خاطر آورد، روزه او صحیح است، اگرچه بی اشكال نیست.
(مسأله 1632) كسی كه روزه قضا دارد، چنانچه وقت آن وسعت داشته باشد، می تواند روزه استیجاری بگیرد.
(مسأله 1633) اگر غیر از روزه ماه رمضان، روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر كرده باشد كه روز معیّنی را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیّت نكند، روزه اش باطل است و اگر نداند كه روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش كند و پیش از ظهر به خاطر آورد، چنانچه عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد و نیّت كند، روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد.
(مسأله 1634) اگر برای روزه واجب غیر معیّنی مثل روزه كفّاره، عمداً تا نزدیك ظهر نیّت نكند، اشكال ندارد بلكه اگر پیش از نیّت تصمیم داشته باشد كه روزه نگیرد یا تردید داشته باشد كه بگیرد یا نه، چنانچه عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیّت كند، روزه او صحیح است.
(مسأله 1635) اگر كافر در ماه رمضان پیش از ظهر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن هنگام نیز عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد، نمی تواند روزه بگیرد و قضا
[262]
نیز ندارد.
(مسأله 1636) اگر بیمار بعد از ظهر ماه رمضان بهبود یابد، اگرچه از اذان صبح تا آن وقت عملی كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد، روزه آن روز بر او واجب نیست و اگر پیش از ظهر نیز بهبود یابد، وجوب روزه بر او معلوم نیست.
(مسأله 1637) واجب نیست انسان روزی را كه شك دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان روزه بگیرد; و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی تواند نیّت روزه رمضان كند; ولی اگر نیّت روزه قضا و مانند آن را بنماید، چنانچه بعد معلوم شود اوّل رمضان بوده، روزه رمضان حساب می شود.
(مسأله 1638) اگر روزی را كه شك دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان به نیّت روزه قضا یا روزه مستحبّی و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد كه ماه رمضان است، باید نیّت روزه رمضان كند.
(مسأله 1639) اگر در روزه واجب معیّنی، مثل روزه رمضان، از نیّت روزه گرفتن برگردد، روزه او باطل است; و همچنین اگر نیّت كند چیزی را كه روزه را باطل می كند بجا آورد، اگرچه آن را انجام ندهد روزه او باطل می شود.
(مسأله 1640) در روزه مستحب و روزه واجبی مثل روزه كفّاره كه وقت آن معیّن نیست، اگر قصد كند عملی كه روزه را باطل می كند انجام دهد یا مردّد شود كه آن عمل را بجا آورد یا نه، چنانچه بجا نیاورد و پیش از ظهر دوباره نیّت روزه كند، روزه او صحیح است.